امروزه، انرژی بیومس یکی از گزینههای مناسب و پایدار برای تأمین انرژی است که از نظر محیطزیست، به دلیل تجدیدپذیر بودن و دسترسی آسان به منابع، اهمیت زیادی دارد. بیوگاز، به عنوان یکی از انواع انرژی بیومس که از فرایندهای فیزیکی، شیمیایی و زیست محیطی بر روی منابع زیست توده به دست میآید، شامل متان، دیاکسیدکربن و مقدار کمی گازهای دیگر میشود. استفاده از بیوگاز به عنوان یک حامل انرژی، ضمن ایجاد مواد شیمیایی موردنیاز برای صنایع، از نظر اقتصادی هم مقرونبهصرفه خواهد بود و میتواند جایگزین مناسبی برای محصولات پتروشیمی مانند نفت و گاز باشد. بیوگاز نه تنها میتواند مستقیماً به عنوان سوخت مورد استفاده قرار گیرد بلکه با استفاده از ژنراتورهای مناسب، به تولید الکتریسیته نیز تبدیل شود. در ادامه این بخش قصد داریم به بررسی اثرات زیست محیطی تولید بیوگاز اشاره کرده و نکات بیشتری در اینخصوص توضیح دهیم. با ما همراه باشید.
بیوگاز بهعنوان یک منبع انرژی تجدیدپذیر، ترکیبی از گازهای متان و دی اکسید کربن و مقادیر کمی از گازهای دیگر از جمله سولفید هیدروژن، نیتروژن، هیدروژن، متیل مرکاپتان و اکسیژن است. این ترکیب گازی که از فرآیندهای تجزیه و تخمیر زیست تودهها به دست میآید، یک گزینه ایدهآل برای تولید انرژی تجدیدپذیر محسوب میشود.
بیوگاز به دلیل حاوی متان، که یکی از قویترین گازهای گلخانهای است، میتواند به عنوان سوخت بسیار پاک و مؤثر عمل کند. همچنین، این ترکیب گازی میتواند با استفاده از ژنراتورهای مناسب، به تولید الکتریسیته نیز تبدیل شود. ازاینرو، بیوگاز نه تنها به منابع انرژی طبیعی و تجدیدپذیر کمک میکند بلکه در کاهش آلودگی هوا و افزایش پایداری سیستمهای انرژی نیز نقش مهمی ایفا میکند.
بیوگاز به عنوان یک منبع انرژی پاک و قابل تجدید، در اقتصاد جهانی نقش بسزایی دارد. این منبع انرژی در حوزههای مختلف صنعتی و محیط زیستی به کار گرفته میشود. مثلا در صنایع کشاورزی، بیوگاز بهعنوان یک منبع انرژی قابل تجدید، از فضلات گیاهی و حیوانی استخراج میشود و به تأمین انرژی برای تولید گرما و برق در مزارع کمک میکند. همچنین در شهرکهای صنعتی، بیوگاز به عنوان یک جایگزین پایدار و سبز برای سوختهای فسیلی مورد استفاده قرار میگیرد که باعث کاهش آلودگی هوا و حفظ محیطزیست هم میشود. از دیگر اثرات زیست محیطی تولید بیوگاز در این حوزهها میتوان به کاهش گازهای گلخانهای، تولید انرژی پایدار و مدیریت بهینه زباله اشاره کرد. استفاده از بیوگاز در این صنایع نهتنها به افزایش بهرهوری و کاهش هزینهها منجر میشود بلکه به مدیریت پایدار منابع انرژی و محیط زیست کمک فراوانی میکند.
سیستم بیوگاز یک فرآیند پیچیده است که هدف از آن سادهتر کردن دفع فضولات و استفاده از سرگین در مزارع است. این سیستم به صورت یک چرخه در فرآیند کشاورزی و دامداری به کار گرفته میشود، به طوری که هر مرحله اثر خود را در بخشهای دیگر میگذارد. افزایش بازدهی در دامداری به بهبود وضعیت دامداری منجر شده و در نتیجه، تولید گیاه نیز افزایش مییابد. این تداخل مثبت میان مراحل مختلف سیستم بیوگاز نهتنها به بهینهسازی استفاده از منابع کمک میکند بلکه در جهت بهبود عملکرد سیستم کشاورزی نیز تأثیرگذار است.
شهرداریها میتوانند از بیوگاز به عنوان یک راهکار مؤثر در دفع زبالههای تصفیه فاضلاب استفاده کنند. همچنین، استفاده از بیوگاز در تأمین انرژی عمومی در سطح شهر مانند روشنایی خیابانها و استفاده در فرآیند پخت و پز در بیمارستانها، نقش مهمی در بهینهسازی سیستم انرژی شهری ایفا میکند. این راهکارها نهتنها به کاهش هدررفت انرژی کمک میکنند بلکه به سهولت در مدیریت و دفع زبالهها و همچنین تأمین نیازهای انرژی شهروندان میپردازند.
استفاده از سیستم بیوگاز در دفع زبالههای شهری و شهرکهای صنعتی، به عنوان یک روش عملکردی مؤثر و پایدار، به مدیریت بهینه زباله و تولید انرژی پاک کمک میکند. این سیستم قابلیت تبدیل مواد آلی موجود در زبالهها به بیوگاز را دارد که میتواند به عنوان یک منبع انرژی قابل استفاده برای اهداف مختلف شهری کاربرد داشته باشد. بااینروش، علاوه بر کاهش اثرات زیست محیطی تولید بیوگاز، میتوان از انرژی تولید شده برای نیازهای شهری استفاده نمود و نیاز به منابع انرژی سنتی را کاهش داد.
بیوگاز به عنوان یک منبع انرژی پاک، مزایای فراوانی دارد که از جمله پرکاربردترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
همچنین از مضرات بیوگاز می توان به موارد زیر اشاره کرد:
تکنولوژیهای مورد استفاده در تولید بیوگاز به دلیل کارآیی پایین، فرایند پیچیده و هزینههای بالا هنوز به سطح بهینه نرسیده است. این موضوع باعث میشود که استفاده از بیوگاز در مقیاس بزرگ مانند پروژههای صنعتی، اقتصادی ترجیحی نداشته باشد. این فناوریها نیاز به سرمایه بالا دارند و با وجود اینکه تا حدزیادی نیازهای انرژی را تامین میکنند، اما هزینههای زیاد آنها باعث کاهش جاذبه اقتصادی این پروژهها میشود.
بعد از تصفیه، بیوگاز میتواند همچنان حاوی مواد ناخالصی باشد که ممکن است برای مصرف در خودروها مناسب نباشد. این مواد ناخالصی میتوانند باعث آسیبرساندن به موتورها شوند. بههمین دلیل نیاز به راهکارهایی جهت کاهش این خطرات است.
تولید بیوگاز، علاوه بر نیاز به منابع خام، به شرایط آب و هوایی نیز وابسته است و در تطابق با تغییرات آب و هوایی انجام میشود. مناسبترین دما برای تجزیه زباله و تولید بیوگاز حدود ۳۷ درجه سانتیگراد است. این دما نقطه بهینه برای این فرایند محسوب میشود و با توجه به تغییرات آب و هوا در مناطق مختلف، ممکن است این مقدار کمی متغیر باشد.
تولید بیوگاز به ویژه در مقیاس بزرگ، از نظر اقتصادی جذابیت کمتری دارد و هزینههای زیادی به دلیل پیچیدگی و نیاز به سرمایه گذاری بالا ایجاد میکند. به همین دلیل، بسیاری از افراد و دولتها به این دلیل انگیزه کمتری برای سرمایهگذاری در این زمینه دارند.
سخن پایانی
تولید بیوگاز به عنوان یک منبع انرژی پاک و تجدیدپذیر، تاثیرات مثبت زیستمحیطی زیادی دارد. این فرآیند به کاهش حجم زبالههای شهری و کشاورزی، کاهش انتشار گازهای گلخانهای و تولید کود آلی با کیفیت بالا که به بهبود ساختار خاک و رشد گیاهان کمک میکند، منجر میشود. همچنین، از دیگر اثرات زیست محیطی تولید بیوگاز میتوان در تولید انرژی به عنوان جایگزینی سبز و پاک برای سوختهای فسیلی، موجب کاهش وابستگی به منابع انرژی آلوده اشاره کرد. این تجربه نشان میدهد که با توجه به تکنولوژیها و فرآیندهای بهبود یافته، تولید بیوگاز میتواند یک گام مؤثر در جهت حفظ محیطزیست و پایداری منابع انرژی باشد.